Kategoria: Pogaduchy o Krynicy

Stowarzyszenie Miłośników Krynicy na zebraniu sprawozdawczym członków w dniu 28 lutego 2020 r. podsumowało trzeci rok swojej działalności. Był to bardzo aktywny czas dla Stowarzyszenia, które zrzesza obecnie trzydzieści kilku pasjonatów historii naszego miasta (do 31 grudnia 2019 r. było 29 osób).

Przez kilka miesięcy (od marca do października) Stowarzyszenie realizowało projekt pn. „Na tropach lokalnej historii – już od przedszkola”. Dzięki środkom (w kwocie 3 tys. zł) pozyskanym z programu dla organizacji pozarządowych Gminy Krynicy- Zdroju zorganizowało różne wydarzenia i działania popularyzujące historię Krynicy. W ramach projektu powstała pierwsza historia Krynicy przeznaczona dla małych dzieci- w formie ilustracji teatrzyku kamishibai pt. „Krynicka Kropelka”, przeznaczona do prezentacji i czytania w przedszkolach, szkołach, bibliotekach itp. Istotnym przedsięwzięciem było pozyskanie cennych reprografii najstarszych zdjęć Krynicy z drugiej połowy XIX w., z kolekcji dr M. Zieleniewskiego, znajdujących się w zbiorach Biblioteki Kórnickiej PAN. Na podstawie tych unikalnych fotografii T. Walczyk, wiceprezes SMK przygotował prelekcję pt. „Krynica czasów dra Zieleniewskiego na dawnych fotografiach”, którą zaprezentował na dwóch spotkaniach w dniu 25 października (dla młodzieży licealnej i mieszkańców Krynicy).  Reprografie zostały także wykorzystane do przygotowania wystawy towarzyszącej Makiecie Krynicy z 1862 r., a także do wydania pamiątkowej karty z widokami najstarszej Krynicy.

Dużym sukcesem Stowarzyszenia było powstanie Makiety Krynicy z 1862 r. Wykonał ją członek SMK, Leszek Walczyk. Makieta składa się z 14 miniatur już nieistniejących budynków krynickiego Deptaka. Całość ma długość 3 m, szer. 45 cm. Autor na zbudowanie całej konstrukcji poświęcił ponad pół roku. Makieta stała się nie tylko pamiątką historyczną, ale nową atrakcją uzdrowiska. Burmistrz Piotr Ryba przeznaczył na miejsce jej ekspozycji wyremontowany niewielki pawilon przy Parku im. M. Dukieta. Urząd Miejski sfinansował zakup specjalnej gabloty i wydruk wystawy, natomiast Biblioteka Publiczna wspólnie z członkami SMK przygotowała i opracowała ekspozycję oraz zajęła się organizacją całego przedsięwzięcia. Uroczysta inauguracja z udziałem burmistrza Piotra Ryby, przewodniczącej Rady Ireny Weber-Greleckiej, radnych, członków SMK, mieszkańców odbyła się 25.10.2019 r. podczas otwarcia Parku im. M. Dukieta

Członkowie Stowarzyszenia brali liczny i aktywny udział w spotkaniach pn. „Pogaduchy o Krynicy”, organizowanych przez Bibliotekę Publiczną (11 spotkań). Prezentowali zdjęcia, dokumenty i inne materiały ze swoich zbiorów rodzinnych, przygotowywali prezentacje, relacje ustne.  Dzielili się także wspomnieniami i swoją wiedzą na temat historii Krynicy np. z osobami poszukującymi informacji o przodkach (przykładowo o Józefie Znamirowskim, Alfredzie Schouppe) czy o miejscach, instytucjach (willa Tatrzańska, krynickie elektrownie, poczta). Niezwykłą historią rodzinną z pobytu w Palestynie podczas II wojny światowej podzieliła się pani Alina Dymnicka – Jaśkiewicz. Na spotkaniu w Klubie Podróżnika (30 kwietnia) opowiadała jak znalazła się z rodzicami na Bliskim Wschodzie. Współczesną Jerozolimę zaprezentował ks. Robert Głuchowski, biblista i przewodnik. Członkowie SMK gościli także Ryszarda Kruka, kolekcjonera, prezesa Stowarzyszenia Przyjaciół Almanachu Muszyny, który pokazał pamiątki patriotyczne ze swoich prywatnych  zbiorów w wykładzie pt. „Sto Kolekcjonerskich Eksponatów na stulecie odzyskania Niepodległości”.

Już po raz drugi Stowarzyszenie wzięło udział w konferencji pt. Tradycje i perspektywy rozwoju kultury uzdrowiskowej w kontekście europejskim (w dniach 30-31.05), która odbyła się tym razem w Muszynie. W programie były dwa referaty członków SMK (a zarazem pracowników Biblioteki Publicznej): A. Jarosz (H. Ebers (1856-1919). Zapomniany inspirator rozwoju Krynicy. Spojrzenie w 100 lat po śmierci) i M. Krzeszowska (Dr F. Kmietowicz 1863-1939-lekarz, społecznik, patriota. W 80.rocznicę śmierci). Podczas konferencji został zaprezentowany XII t. publikacji naukowej z serii Kultura Uzdrowiskowa w Europie, zawierający artykuły z konferencji, która miała miejsce w Krynicy- Zdroju w 2018 r. Znalazły się w niej 4 artykuły członków SMK: M. Krzeszowskiej (Tradycje teatralne w Krynicy cz.1. Sezonowe teatry zawodowe), A. Jarosz (Tradycje teatralne w Krynicy. Cz.2. Teatr amatorski), T. Walczyka (Historia zakładów fotograficznych od początków fotografii do I wojny światowej), J. Moskały (Leon Nowotarski – dyrektor Zakładu Zdrojowego w Krynicy).

Wielu członków SMK rozpoczęło lub kontynuowało swoją współpracę z gazetą lokalną „Krynickie Zdroje”, pisząc artykuły wspomnieniowe na temat osób i wydarzeń.  Byli to: L. Walczyk (Był taki Chór – Rewelersi, Amatorzy i pasjonaci – Janina Danielewicz, Kazimierz Grodecki), J. Boligłowa (Z historii krynickiej komunikacji), D. Grzesiak (50 Rajd szlakiem K. Pułaskiego), E. Szyszka (90 lat KTH – Olimpijczycy, Na światowym podium, Nowy sztandar), T. Walczyk (To ostatnia niedziela – ostatni goście Dniestrzanki) oraz D. Grzesiak, W. Sady, E. Szyszka i S. Kubas – autorzy zdjęć z bieżących wydarzeń.

Stowarzyszenie starało się także promować i popularyzować swoją działalność poprzez relacje ze spotkań i działań, zamieszczane na stronie internetowej Biblioteki Publicznej, Urzędu Miejskiego oraz artykuły w gazecie lokalnej „Krynickie Zdroje”. Informacje na temat poszczególnych wydarzeń były reklamowane w formie plakatów i informacji przesyłanych m. in. na portale i strony internetowe instytucji, mediów lokalnych, zainteresowanych osób. Stowarzyszenie wydało też dla swoich członków kalendarz na 2020 r. ze zdjęciami budynków dawnej Krynicy. Pan Leszek Walczyk stał się bohaterem reportażu „Makieta Leszka Walczyka”, nakręconym przez TVP Kraków w cyklu Niecodziennik, a informacje o otwarciu Makiety podał Teleekspres i Kronika Krakowska. Nowe technologie dają możliwość udostępnienia nagrań z wybranych wydarzeń poprzez Internet. Dzięki Bibliotece Publicznej, która udostępniła swoją stronę (www.bibliotekakrynica.pl/multimedia) już od ubiegłego roku można posłuchać i obejrzeć prelekcje: „Krynica czasów dra Zieleniewskiego na dawnej fotografii” i „ Sto kolekcjonerskich eksponatów na stulecie odzyskania Niepodległości”.  Montaż kolejnych filmów (Opowieść pani Aliny Dymnickiej- Jaśkiewicz o wojennym pobycie w Palestynie i czytanie „Krynickiej Kropelki”) przygotowuje Leszek Walczyk, emerytowany pracownik techniczny TVP Kraków.

Nadal w trakcie realizacji pozostaje publikacja „Znani i zasłużenie leżący na krynickim cmentarzu”. Podczas zebrania ustalono także plan działalności na 2020 r. Stowarzyszenie ma wiele ciekawych pomysłów i planów na ten rok, które – miejmy nadzieję – zacznie realizować po ustaniu zagrożenia epidemią koronawirusa.

Agata Jarosz

Prezes Stowarzyszenia Miłośników Krynicy

 

 

Na styczniowym spotkaniu pn. Pogaduchy o Krynicy, które odbyło się w środę, 15 stycznia, poruszono kilka ciekawych tematów. Jednym z nich była historia rodziny Bablów, pierwszych stałych mieszkańców uzdrowiska. Kazimierz Babel został mianowany zarządcą zdrojowiska w 1851 r. Jego syn – Bronisław Babel był zasłużoną postacią dla Krynicy. Pełnił funkcję naczelnika gminy, naczelnika Straży Ogniowej, był członkiem wielu komitetów społecznych, wydawał w latach 1885-1888„Krynicę: pismo poświęcone sprawom polskich zdrojowisk, autorem m. in. „Wspomnień z Krynicy”. Prezentację na ten temat przygotowała p. Zyta Turek ze Stowarzyszenia Miłośników Krynicy, która przez wiele tygodni prowadziła poszukiwania w bibliotekach i archiwach na temat rodziny Bablów. Zarówno Biblioteka Publiczna jak i Stowarzyszenie często otrzymują zapytania od potomków i rodzin osób związanych z Krynicą dotyczące informacji, zdjęć czy innych materiałów na temat swoich przodków. Zdarza się, że te poszukiwania przynoszą nieoczekiwane efekty, nie tylko dla samych zainteresowanych. Tak było w przypadku Józefa Znamirowskiego, powstańca styczniowego, zarządcy Krynicy i posła na sejm galicyjski oraz jego teścia, malarza Alfreda Schouppe. Dzięki pośrednictwu Biblioteki udało się skontaktować ze sobą członków rodzin i pozyskać bogate życiorysy obydwu postaci. Kolejną osobą, którą warto przypomnieć był inżynier Otto Nadolski, autor przebudowy uzdrowiska w pierwszych dekadach XX w. i okresie międzywojennym. Dzięki opracowanym przez niego, nowym inwestycjom Krynica stała się uzdrowiskiem całorocznym. Zaprezentowano także ciekawe propozycje czytelnicze, związane z Sądecczyzną i Krynicą, m. in. „Sądeccy generałowie w służbie polskiej i obcej” J. Gizy, wspomnienia E. Lubomirskiej- Stadnickiej „Na krawędzi epok”, zawierające wątek krynicki czy broszurę z 1904 r. „Braki i wady zdrojowiska Krynica”, dostępne w wersji cyfrowej. Biorący udział w spotkaniu członkowie Stowarzyszenia Miłośników Krynicy poruszyli także tematy dotyczące spraw bieżących m. in.: daty zakończenia wojny i okupacji w Krynicy, upamiętnienia poległych w walce i na różnych frontach kryniczan oraz nowej zabudowy Krynicy, która powinna komponować się z zabytkową architekturą Krynicy.

Kolejne spotkanie sympatyków historii Krynicy pn. „Pogaduchy o Krynicy” odbędzie się 19 lutego, tym razem o godz. 11.30, jak zawsze w czytelni Biblioteki Publicznej.

 

Ostatnie spotkanie pn. „Pogaduchy o Krynicy”, które odbyło się 18 listopada w naszej Bibliotece było poświęcone głównie tematyce niepodległościowej i patriotycznej. Gościem spotkania był prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Almanachu Muszyny Pan Ryszard Kruk, kolekcjoner, miłośnik Muszyny i Sądecczyzny. Opowiedział o eksponatach ze swoich zbiorów, związanych z odzyskaniem przez Polskę Niepodległości, w oparciu o historię lokalną Muszyny, Krynicy i Żegiestowa. Prelekcja była nawiązaniem do wystawy pt. „Sto kolekcjonerskich eksponatów na stulecie Odzyskania Niepodległości” zorganizowanej w Muzeum Regionalnym w Muszynie w 2018 r. z okazji Setnej rocznicy odzyskania Niepodległości. Pokazane podczas prezentacji zbiory ikonograficzne były przez lata skupowane na aukcjach, targach staroci czy pozyskiwane z przeznaczonych do wyrzucenia materiałów.  Wśród zgromadzonych pamiątek znalazły się artefakty patriotyczne, z przełomu XIX i XX wieku: patriotyczne wywieszki, telegramy z patriotycznymi elementami, znaczki kwestarskie, dokumenty i pocztówki z elementami patriotycznymi. Kolejne pokazane pamiątki to Orły, będące wyrazem trwania przy polskości. Wśród pamiątkowych eksponatów znalazły się także portrety Wodzów Niepodległości, mapy Europy jeszcze bez Polski i już z nowym państwem, a także inne dokumenty krynickie i muszyńskie, varia związane z 1918 rokiem. Ryszard Kruk opowiedział też o rodzinnych tradycjach patriotycznych – Wandzie i Sewerynie Mściwujewskich, ich historii i pracy na rzecz Muszyny.

Zapraszamy na spotkanie pn. „Pogaduchy o Krynicy”

18 listopada (poniedziałek) g. 10.00 czytelnia Biblioteki Publicznej (al. L. Nowotarskiego 1)

W ramach spotkania odbędzie się prelekcja pt. „ w 100 lecie Niepodległości – z kolekcjonerskich zbiorów Ryszarda Kruka”

W piątek 27 września członkowie Stowarzyszenia Miłośników Krynicy i pasjonaci historii naszego miasta spotkali się na kolejnych Pogaduchach o Krynicy. Spotkanie jak co miesiąc zorganizowała nasza biblioteka. Tym razem zgromadziło wyjątkowo dużo osób. Tematyka Pogaduch była związana z popularyzacją historii Krynicy, ciekawymi wydarzeniami i bieżącą działalnością Stowarzyszenia. Pan Leszek Walczyk zaprezentował aktualny stan prac nad makietą dawnej Krynicy, którą wykonuje na podstawie pierwszego zdjęcia uzdrowiska z 1862 r. oraz opisów zdrojowiska z połowy XIX w. Uczestnicy obejrzeli zdjęcia najstarszej Krynicy pozyskane z Biblioteki w Kórniku. Część spotkania została poświęcona wspomnieniu postaci ks. Prałata Władysława Podrazy, wieloletniego proboszcza parafii MBNP w Krynicy Dolnej, niezapomnianego duszpasterza i człowieka wielkiego serca. 25 września odbyło się uroczyste poświęcenie ronda przy szpitalu, które nazwano im. Ks. W. Podrazy. W związku z tym biblioteka, na prośbę parafialnej Akcji Katolickiej przygotowała niewielką wystawę poświęconą księdzu. Znalazły się na niej unikalne zdjęcia z albumów kryniczan, szczególnie cenne z lat 50. tych. pokazujące życie nowo powstałej parafii: śluby, chrzciny, pogrzeby, jubileusze. W Pogaduchach uczestniczyli też zaproszeni goście. Wśród nich był autor najnowszej książki o Krynicy pt. „Sekrety Krynicy i okolic” – Bartłomiej G. Sala. W spotkaniu wziął udział pan Ryszard Kruk, prezes stowarzyszenia Almanachu Muszyny, kolekcjoner, miłośnik historii Muszyny. Został zaproszony na listopadowe spotkanie Pogaduch, podczas którego przedstawi prezentację na temat odzyskania Niepodległości.  Kolejne spotkanie pn. Pogaduchy odbędzie się 25 października, ale tym razem wyjątkowo o godz. 16.00, ponieważ będzie to otwarta dla kryniczan i wszystkich zainteresowanych osób prelekcja na temat najstarszych zdjęć Krynicy.

 

Zapraszamy na najbliższe spotkanie Pogaduchy o Krynicy 27 września (piątek) godz. 10.00

 

Cykliczne spotkania pn. „Pogaduchy o Krynicy” organizowane przez Stowarzyszenia Miłośników Krynicy i Bibliotekę Publiczną gromadzą co miesiąc grono osób zainteresowanych przeszłością Krynicy. Ostatnie spotkanie, które odbyło się 28 czerwca było poświęcone wielu tematom. Najważniejszym punktem programu był pokaz przedwojennego amatorskiego filmu niemego, pokazującego kilka wydarzeń z międzywojennej Krynicy. Ten unikalny film odnalazł i przygotował do projekcji pan Leszek Walczyk. Obraz przedstawiał przemarsz Straży Pożarnej na Deptaku, oficjalne uroczystości związane z Marszałkiem Józefem Piłsudskim oraz wizytę lub inspekcję władz czy ważnych osobistości w uzdrowisku. Na filmie można było rozpoznać dyrektora L. Nowotarskiego, dr Ferdynanda Pawłowskiego- lekarza naczelnego uzdrowiska czy inż. J. Krówczyńskiego. W części zatytułowanej „Krynica na co dzień” były scenki przedstawiające rodzinę Kamyków, ówczesnych gości uzdrowiska, niektóre obiekty (zakład dietetyczny Witoldówka) i zakłady usługowe (zakład fotograficzny, sklep Jules). Podczas spotkania, jak zawsze prezentowane były stare zdjęcia, przedstawiające dawną Krynicę i osoby z nią związane. Pan Leszek Walczyk zaprezentował także kilka zdjęć przedstawiających zbudowane przez niego makiety domów Pod Barankiem, Pod Trąbką, Pod Topolami, Pod Szwajcarem, pierwszej pijalni i kapliczki nad źródełkiem. Pani Anna Morawska pokazała rycinę z 1943 r. autorstwa swojego ojca Stanisława Stafińskiego, przedstawiającą nietkniętą figurę Matki Bożej w Parku Zdrojowym tuż po wielkiej wichurze, która połamała wszystkie drzewa wokół niej. Gościem spotkania była pani Barbara Cieniawa, prezes Krynickiego Towarzystwa Kulturalnego im. J. Kiepury w latach 1997-2004, autorka kilku powieści obyczajowych. Pani Cieniawa podarowała Stowarzyszeniu i Bibliotece metalowe tace – okolicznościowe pamiątki z różnych wydarzeń z lat 70. tych i 80.tych. m. in. Festiwalu im. Jana Kiepury czy Zimowych dni Krynicy.

Kolejne spotkanie zaplanowano 31 lipca 2019 r.

Stowarzyszenie Miłośników Krynicy

Biblioteka Publiczna

zapraszają na kolejne, cykliczne spotkanie

„Pogaduchy o Krynicy”

  22 maja, w środę o godz. 10.00

czytelnia Biblioteki Publicznej (al. L. Nowotarskiego 1)

 

Na kwietniowym spotkaniu pn. „Pogaduchy o Krynicy” (26.04) w naszej bibliotece, pojawiło się kilka ciekawych tematów. Jednym z nich było wspomnienie młodego taternika, Mariana Włoszczyny, który 60 lat temu zginął tragiczną śmiercią w górach.  Jego piękny grób na krynickim cmentarzu do tej pory budzi duże zainteresowanie, zwłaszcza, że co roku, w rocznicę śmierci ktoś zostawia tam wiązankę kwiatów. Uczestnicy spotkania mogli obejrzeć zdjęcia i pamiątki przyniesione przez panią Beatę Oleksiuk, bratanicę Mariana Włoszczyny. Wśród nich były fotografie, artykuły prasowe, listy. Wiele osób pamiętało jeszcze te wydarzenia: wypadek, kilkudniowe poszukiwania ciała i potem pogrzeb, z udziałem tłumów kryniczan.

Wspaniała niespodziankę przygotował pan Leszek Walczyk. Przywiózł ze sobą z Krakowa i zaprezentował własnoręcznie wykonaną makietę domu „Pod Barankiem”.  Budynek, pochodzący z pierwszej zabudowy uzdrowiska, z początku XIX w., został odtworzony na podstawie rycin i najstarszych zdjęć Krynicy. Pan Tomasz Walczyk, na podstawie dostępnych planów uzdrowiska, najstarszych widoków i fotografii odtworzył układ urbanistyczny kurortu z pierwszej połowy XIX w.  Tutaj, gdzie obecnie znajduje się Deptak, Stary i Nowy Dom Zdrojowy czy Stare Łazienki Mineralne, stały zupełnie inne budynki, od dawna nieistniejące. Oprócz domu „Pod Barankiem” znajdował się pawilon muzyczny, dom „Pod Orłem”, bazar, pierwsze zabudowania kąpielowe – łazienki. Pan Walczyk – wielki pasjonat historii Krynicy nadal pracuje nad kolejnymi makietami architektury dawnej Krynicy. Warto, by te piękne obiekty znalazły miejsce do stałej ekspozycji do oglądania przez mieszkańców i gości.

Ciekawe wspomnienie o poecie Lwowa, Henryku Zbierzchowskim zaprezentował pan Gabriel Woźniak. Postać barda i pisarza przywołała wspomnienia – jeden z jego utworów z pamięci wyrecytował pan Julian Milanicz.

Kolejne spotkanie Stowarzyszenia Miłośników Krynicy odbędzie się 22 maja.

zdjęcie w środku  makieta domu „Pod Barankiem”

Jeszcze w połowie XIX w. Krynica wyglądała zupełnie inaczej niż w chwili obecnej. Na Deptaku stały już dawno nieistniejące budynki: „Pod Barankiem”, „Pod Orłem”, „Pod Topolami, „Pod Trąbką”. Ówczesna muszla koncertowa, a właściwie pawilon muzyczny, był w ogrodzie różanym, w miejscu, gdzie obecnie stoi Stary Dom Zdrojowy. A centrum uzdrowiska…to obecne skrzyżowanie ul. Kraszewskiego z ul. Ebersa, gdzie kiedyś stał Hotel „Pod Trzema Różami”. Widoki dawnej, urokliwej Krynicy oglądali uczestnicy spotkania pn.”Pogaduchy o Krynicy”, które odbyło się 25 marca br.. Członkowie Stowarzyszenia Miłośników Krynicy podzielili się odkrytymi „skarbami”: zdjęciami, ilustracjami i zdobytą wiedzą. Ale tematem rozmów była także obecna Krynica i jej wygląd. Historia czy dawne tradycje mogą się stać ciekawą inspiracją do realizacji nowych pomysłów. Jeden z członków Stowarzyszenia zaproponował powstanie w uzdrowisku nowej atrakcji – platformy widokowej w miejscu dawnej skoczni narciarskiej na Górze Krzyżowej.

A.J.

Deptak w Krynicy, widok na nieistniejącą już zabudowę, fot. nieznany 2 poł. XIX w. (Archiwum Narodowe w Krakowie)- zdj. wyróżniające na stronie